Bletaria Shqiptare : Bletët e mjaltit përballen me një kërcënim tjetër potencial

Bletët e mjaltit përballen me një kërcënim tjetër potencial

Nga:Mizat pjalmuese që mbartin virusin

Bletët kanë pasur një kohë të vështirë për dekada. Numri i specieve të bletëve ka parë një rënie afatgjatë në të gjithë Evropën dhe Amerikën e Veriut, dhe shumë lloje të bletëve të egra kanë parë që numri i tyre i përgjithshëm të bjerë. Dhe, megjithëse popullsia globale e bletëve të menaxhuara nga tregtia ka qenë prej kohësh në rritje ndërsa zgjerohet bujqësia e mjaltit, dhjetë vitet e fundit kanë parë që kolonitë individuale të bletëve janë duke u zvogeluar në një numër të konsiderueshëm në SH.B.A., dhe në një shkallë më të vogël në pjesë të tjera të botës.

Shumë vende kanë ndaluar ose kufizuar përdorimin e pesticideve të tilla si neonicotinoids në bujqësi për shkak të lidhjeve të tyre me rënien e bletëve. Por kjo mund të mos jetë e mjaftueshme për të frenuar rënien, pasi humbja e habitatit, sëmundja dhe parazitët janë gjithashtu kërcënime të mëdha për bletët.

Unë dhe kolegët e mi kemi zbuluar prova që sugjerojnë se viruset e bletëve po përhapen shumë më gjerësisht sesa mendohej më parë falë një insekti tjetër pllenues, Miza pjalmuese. Tani duhen hulumtime urgjente për të kuptuar se në çfarë mase Mizat pjalmuese po ekspozojnë bletët ndaj sëmundjes, dhe nëse popullata e Mizave pjalmuese është gjithashtu e kërcënuar.

Viruset e bletëve nuk janë të rralla. Për shembull, ato mund të gjenden në rreth 20% deri në 25% të foragjereve të egër të gungave. Nga studimet e bletëve të mjaltit, ne e dimë se viruset e bletëve mund të kenë efekte thelbësore në shëndetin e insekteve. Disa shkaktojnë simptoma të tilla si paralizë, deformime siç janë krahët e gjymtuar dhe shumë rezultojnë në një vdekje të hershme. Bletët e egra preken gjithashtu nga këto viruse. Për shembull, virusi i deformuar i krahut shkurton jetën e një blete me një mesatare prej gjashtë ditësh (nga rreth gjashtë javë në laborator).

Foto: Bleta e mjaltit me krahë të deformuar.

Eshtë e lehtë të shihet se si njerëzit kanë ndryshuar mjedisin për bletët gjatë dekadave të fundit, duke përdorur më shumë pesticide dhe duke hequr lulet e egra nga peizazhi, pasi bujqësia është bërë më e fortë. Por sëmundjet e bletëve janë të padukshme për vëzhguesin rastësor, dhe është shumë më pak e qartë se si mund t'i luftojmë ata.

Viruset janë veçanërisht të rëndësishme sepse ato mund të evoluojnë shumë shpejt. Kjo u lejon atyre të infektojnë specie të reja relativisht lehtë, ndërsa ende prekin specie të infektuara më parë. Ne e shohim këtë çdo dimër me shtime të reja gripi që mund të infektojnë njerëzit që kanë pasur sëmundje më parë.

PERHAPJA E VIRUSIT

Hulumtimet e fundit kanë treguar që viruset e bletëve mund të përhapen midis bletëve të mjaltit të menaxhuar në mënyrë tregtare dhe specieve të tjera të egra, siç janë bletët gunga. Mënyra më e mundshme që të ndodhë kjo është që bletët e infektuara kontaminojnë lule me viruset e tyre, të cilat më pas infektojnë bletët e tjera që vijnë për tu ushqyer. Tashmë e dimë që parazitët e tjerë të bletëve mund të përhapet në këtë mënyrë.

Hulumtimi ynë i ri tregon se bletët përballen me një rrezik tjetër sëmundjeje nga Mizat pjalmuese që ushqehen dhe polenizojnë të njëjtat lule. Mizat pjalmuese shpesh ngaterrohen me bletët për shkak të shiritave të tyre të zinje dhe të verdhë, megjithëse nuk kanë gjemb. Një studim i mëparshëm që shikoi këtë temë nuk gjeti prova për viruset e bletëve në hoverflies. Por të dhënat e reja të mbledhura nga Kaitlin Deutsch, dikur i Universitetit të Oksfordit, dhe të analizuara nga unë dhe kolegët në Royal Holloway, sugjerojnë se hoverflies në të vërtetë bëjnë viruse të bletëve dhe se ato lëvizin lirshëm midis specieve.

FOTO: MIZA PJALMUESE me shirita te verdh dhe te zi .

Shumë Mizat pjalmuese, duke përfshirë një nga speciet në të cilat gjetëm viruse bletësh (të dy mizat e dronit), ndërmarrin migrime të mëdha vjetore nëpër Evropë. Kjo do të thotë se Mizat pjalmuese lehtë mund të përhapin llojet e reja të viruseve që bletët lokale nuk janë përshtatur me to, duke i vënë ato në një rrezik të veçantë.

Duke pasur parasysh që shumë lloje të bletëve të egra janë tashmë në rënie afatgjatë, është e rëndësishme që ne tani të përpiqemi të mësojmë se sa prej tyre paraqesin viruse kërcënimi, dhe saktësisht se çfarë roli luan Miza pjalmuese në përhapjen e sëmundjeve të bletëve. Por për shkak se Mizat pjalmuese janë pjalmues të rëndësishëm në vete, me disa specie që përballen me rënien e tyre, duhet gjithashtu të zbulojmë se si ato po preken nga viruset.

Mund të jetë e mundur për të zvogëluar përhapjen e këtyre viruseve duke ndaluar që ato të transferohen aq lehtë midis bletëve dhe Mizave pjalmuese, ndoshta duke mbjellë më shumë lule që tërheqin vetëm njërën ose tjetrën.

Por tani për tani, ky zbulim na kujton se rënia e bletëve është shumë më komplekse sesa ideja që pesticidet po i çojnë të gjithë pjalmuesit drejt zhdukjes.

Studim nga :